Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι ίσως η πιο κοινή μορφή άνοιας, η οποία περιγράφηκε αρχικά 1906 και εκτιμάται πως μέχρι το 2050 πάνω από 106 εκατομμύρια άνθρωποι θα το εμφανίσουν παγκοσμίως. Μία ασθένεια μη θεραπεύσιμη εκφυλιστική και θανατηφόρα η οποία επιβαρύνει τόσο τον ίδιο τον ασθενή όσο και τους οικείους του, οι οποίοι παίρνουν το βάρος μιας δύσκολης, ψυχοφθόρας και δαπανηρής φροντίδας.
Αίτια
Τα αίτια δεν είναι σαφή. Σημαντικό ρόλο παίζει το οικογενειακό ιστορικό καθώς και ο συνδυασμός παθογενών γονιδίων. Οι νευρώνες που σχηματίζουν τις λειτουργικές δομές στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου, που ελέγχουν και οργανώνουν τη μνήμη, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις καταστροφικές αλλοιώσεις που παρατηρούνται στη νόσο Αλτσχάιμερ. Ουσιαστικά η νόσος συνδέεται με την καταστροφή των νευρώνων αυτών.
Πολλοί ειδικοί πιστεύουν σήμερα, ότι ο θάνατος των νευρώνων του εγκεφάλου, σχετίζεται με τη δημιουργία στον εγκέφαλο των πλακών της αμυλοειδούς πρωτεΐνης. Οι πλάκες αυτές που είναι συσσωρεύσεις της αμυλοειδούς πρωτεΐνης, παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά πριν 100 χρόνια από τον γιατρό Alois Alzheimer που περιέγραψε την πάθηση για πρώτη φορά.
Δεν είναι ξεκάθαρο εάν οι πλάκες αμυλοειδούς είναι η αιτία πρόκλησης θανάτου των νευρώνων ή εάν είναι τα υπολείμματα των νεκρωμένων κυττάρων. Επίσης διερευνάται κατά πόσο η παρουσία της αμυλοειδούς είναι αιτία ενεργοποίησης άλλων μηχανισμών σε συνέργεια με πρωτεΐνες, που ήδη υπάρχουν στους νευρώνες, οδηγώντας έτσι σε εκφυλιστικές αλλοιώσεις.
Συνοπτικά, μπορούμε να πούμε ότι μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες δεν κατάφεραν να ανακαλύψουν τι προκαλεί την έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ σε ορισμένους ανθρώπους. Στις σπάνιες μορφές της νόσου με έναρξη σε μικρότερη ηλικία από ότι συνήθως, πιθανόν να παίζουν ρόλο κληρονομικά γονίδια. Όμως στις συνήθεις μορφές Αλτσχάιμερ, η επιρροή της κληρονομικότητας δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί.
Η Νόσος Alzheimer έχει 7 βασικά στάδια:
1ο: Αρχίζει δεκαετίες πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων, με τις εγκεφαλικές βλάβες που προκαλούν τη νόσο.
2ο: Εμφανίζονται ήπια προβλήματα μνήμης ή άλλης νοητικής λειτουργίας, χωρίς σοβαρά λειτουργικά προβλήματα στην καθ’ ημέρα προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική λειτουργία, που θέτουν τη διάγνωση της ήπιας νοητικής έκπτωσης.
3ο: Νοητική επιδείνωση που οδηγεί σε καθημερινά, λειτουργικά προβλήματα και απώλεια της αυτονομίας, που υποδηλώνουν ότι ο ασθενής έχει περάσει στο στάδιο της άνοιας.
4-7ο: Εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ, που επιδεινώνονται βαθμιαία. Η συνολική διάρκειά τους είναι κατά μέσον όρο 8-10 χρόνια.
Κατά την πρώτη τριετία ο ασθενής συνήθως έχει ήπια συμπτώματα, χωρίς πολλά λειτουργικά προβλήματα, ενώ τα τελευταία χρόνια χρειάζεται συνεχή φροντίδα διότι αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί ακόμα και σε βασικές ανάγκες (όπως να ντυθεί, να φάει μόνος του ή να πλυθεί), ενώ έχει ακράτεια ούρων και κοπράνων, δυσκολεύεται να περπατήσει και μπορεί να είναι καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι ή στο κρεβάτι.
Από το 4ο στάδιο μπορεί να εμφανιστούν «ακατάλληλες» ή απρόβλεπτες συμπεριφορές ή ο ασθενής να ακούει, να βλέπει ή να «ζει» καταστάσεις που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα (παραλήρημα, ψευδαισθήσεις) – συμπτώματα που αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τους οικείους του.
Διάγνωση
Πλέον, υπάρχουν 2 τύποι εξετάσεων που βοηθούν στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου, πέρα από τα συμπτώματα που εμφανίζει ο ασθενής:
-Tομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (το γνωστό μας PET)
-Eξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (είναι το υγρό που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό) που γίνεται με παρακέντηση στη σπονδυλική στήλη.
Φροντίδα Ασθενών
Απαιτούνται τεράστιες ψυχικές αντοχές από τα πρόσωπα που φροντίζουν έναν ασθενή με Αλτσχάιμερ, γιατί αφενός μεν φροντίζουν ένα πρόσωπο που υπάρχει ανάμεσα τους, αλλά ουσιαστικά δεν υπάρχει γιατί δεν τους θυμάται καν. Ταυτόχρονα, δεν υπάρχει ελπίδα για βελτίωση κάτι που καθιστά αυτόματα κάθε προσπάθεια μάταιη.
Αλτσχάιμερ, μία ασθένεια που καταφέρνει να κάνει τους συγγενείς του ασθενούς να θρηνούν για έναν άνθρωπο εν ζωή…
Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν ” το γήρας ου γαρ έρχεται μόνο”… Δυστυχώς η νόσος Αλτσχάιμερ το επιβεβαιώνει στις μέρες μας πανηγυρικά.
